100
%
Tentoonstelling
Ghostly Matters
Kenny Dunkan & Anthony Ngoya
Gecureerd door Karel Op ’t Eynde
Jester presenteert met trots Ghostly Matters van Kenny Dunkan en Anthony Ngoya, van 19 oktober tot 11 januari. In deze tentoonstelling suggereren beide kunstenaars dat de geschiedenis confronteren de meest urgente manier is om de toekomst te verbeelden. Via installatie, sculptuur, geluid en beeld stellen ze in vraag wat bewaard wordt, wat stilgezwegen wordt en hoe metaforische geesten uit het verleden zichzelf zichtbaar maken in het heden.
De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het boek Ghostly Matters (1997) van schrijver Avery Gordon, waarin zij aangeeft hoe de metaforische aanwezigheid van spoken “de ervaring van het bestaan in de tijd verandert; de manier waarop we het verleden, het heden en de toekomst scheiden.”
Ghostly Matters toont nieuw en bestaand werk van beide kunstenaars en vormt de eerste institutionele presentatie van Dunkan in België. Het werk van Ngoya werd gerealiseerd tijdens zijn residentie bij Jester.
Dunkan en Ngoya presenteren een breed spectrum aan herinneringen, erfenissen en ervaringen op zowel intieme als ontregelende wijze. Geesten uit het verleden manifesteren zich in de tentoonstellingsruimte en tonen tegenstrijdigheden en complexiteiten die doorheen de tijd stand houden. Guadeloupese carnavals en spirituele talismannen treffen persoonlijke archiefbeelden terwijl ze zweven, elkaar overlappen en kruisen tegenover brandstapels en verontreinigende olietorens.
De landschappen en gemeenschappen van Genk dragen sporen van een industriële geschiedenis die, hoewel niet langer zichtbaar in dagelijkse arbeid, de collectieve identiteit blijft bepalen. In deze context zijn herinneringen zowel een last als een bron geworden, want “zonder herinnering is er geen geschiedenis. Zonder geschiedenis is er geen waarheid. Zonder waarheid is er geen gerechtigheid.” (Gordon, 1997)
Ngoya onderzoekt in zijn werk herinneringen, ontheemding en het speculatieve potentieel van archieven. In de tentoonstelling deconstrueert en reconstrueert hij archiefbeelden en videofragmenten tot gelaagde fotografische werken. Door beelden in elkaar te laten overvloeien en in een andere vorm te laten terugkeren, verwijst Ngoya naar de vluchtige aard van de geschiedenis en hoe de afwezigheid ervan net zo veelzeggend kan zijn als de aanwezigheid ervan. Door middel van geweven textiel, lantaarnvormige sculpturen en intieme video’s laat hij persoonlijke en publieke geschiedenissen in elkaar overvloeien. Dit weelderige en getextureerde oeuvre toont nieuwe manieren van herinneren.
In Mbótó (2025) en Nkulú (2025), een serie jacquardwandtapijten, wendt Ngoya zich tot de taal van textiel om te onderzoeken hoe herinneringen worden geproduceerd en verspreid via beelden. Hij leent uit digitale archieven en massamedia en herconfigureert deze stilstaande beelden tot geweven texturen die de grens tussen documentatie en flagrante verzinsels doen vervagen. Deze vertaling verzet zich tegen de snelheid van beeldcirculatie en stelt materieel geheugen voor als een langzamere, meer bewuste manier van kijken.
Door Jesters eigen archief open te stellen met het videowerk Tout vas bien, merci (2024), onthult de kunstenaar de leemtes en herhalingen die erin voorkomen, waardoor ook het verleden in het heden kan doorsijpelen.
Zoals Gordon het stelt: “Het bijzondere aan deze metaforische ‘spoken’ is dat ze duiden op een levendige toestand waarin onderdrukte of onopgeloste sociale gewelddadigheid zich kenbaar maakt, soms heel direct, soms indirect. Ik gebruik ‘spoken’ om die unieke maar zich herhalende momenten te beschrijven waarop je thuis onbekend wordt, waarop je houvast in de wereld verdwijnt, waarop de skeletten die al lang begraven zijn weer tot leven komen, waarop wat in je blinde vlek zat ineens zichtbaar wordt.”
Het werk van Dunkan is diep geworteld in de visuele cultuur van het Guadeloupees carnaval, waar sociale en politieke hiërarchieën worden omgedraaid door middel van feest en rituelen. Dunkan bevraagt de invloed van het verleden op het heden en de manieren waarop dit wordt weergegeven. In de tentoonstelling toont hij GENTLE CARE (2025), een carnavaleske installatie samengesteld uit slingers en andere decoratieve structuren, gemaakt uit honderden Eiffeltorensleutelhangers. Het werk verwerpt de macht die eraan kleeft, schudt en schudt totdat alleen de viering overblijft.
Als omlijsting van deze installatie toont Dunkan HIGH POROSITY (2025), een grootschalig fotografisch werk dat delen van het lichaam van de kunstenaar weergeeft die vervormen en verdraaien tot een landschap. Dit intieme beeld groeit uit tot een monumentale aanwezigheid die de tentoonstellingsruimte overspoelt. Gedrapeerd in een eindeloze regenboog, stelt het werk de zwarte huid voor als meervoudig, zelfbeschikkend, sensueel en queer.
Met BOUKAN (2025) presenteert Dunkan een grote video-installatie rond een boukan, een traditioneel vuur dat door de inwoners van Guadeloupe wordt gemaakt door tuinafval (bladeren, gras, takken) te verbranden om het land te ontruimen en de grond te zuiveren. De dikke witte rook van dergelijke vuren kan vaak kilometers ver reiken. Hoewel officieel verboden, blijft deze traditie cultureel verankerd en wordt ze in heel Guadeloupe voortgezet. Dunkan toont zijn herinneringen aan dit ritueel en de kenmerkende geur van de rook, waarbij hij het snoeiafval verbrandt als protest en zich tegelijkertijd een betere toekomst voorstelt. Voor Dunkan kan de natuur vruchtbaar en verleidelijk zijn, maar ook altijd gevaarlijk en gewelddadig—zoals vleesetende bloemen of aardbevingen. Zijn sculpturen trillen en verspreiden zich als geesten. Humor, camp en sensualiteit lopen als een rode draad door zijn werk en creëren ruimte voor hopen vreugde.
Ghostly Matters toont spoken als een manier om te leven met wat weigert te verdwijnen. In het trillen van Dunkan’s sculpturen en de gelaagde beelden van Ngoya’s archieven herinneren de kunstenaars zich op een manier die de tijd met de toekomst in evenwicht houdt.
