MMXXV door Mickey Yang

Mickey Yang
‍MMXXV, 2025

Het kunstwerk MMXXV van Mickey Yang is een nieuwe overbuur en gesprekspartner van De wonderbare visvangst, een monumentaal schilderij van Pieter Paul Rubens in de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk in Mechelen. Beide kunstwerken vierden hun restauratie, komst én inhuldiging op dezelfde dag. De titel MMXXV verwijst niet enkel naar de Romeinse cijfers voor het jaar van de realisatie—2025—maar ook naar haar ontstaansverhaal. In dialoog met het geschilderde mirakel van de visvangst, waarbij de gevangen vissen op wonderbaarlijke wijze in de netten vermenigvuldigen, onderzoekt Mickey Yang het hedendaagse kweekproces van één specifieke vissoort, de regenboogforel, en hoe haar hormonale manipulatie de voedselproductie beïnvloedt. Deze begeleidende tekst volgt de golven van het deinende kunstwerk, van bron naar monding, als een verbeelding van de Dijle, de rivier die naast de kerk stroomt.

De handen belichamen de verwonderde gebaren van de vissers in De wonderbare visvangst, een altaarstuk dat Peter Paul Rubens schilderde in opdracht van de invloedrijke visverkopersgilde van Mechelen, voor hun kapel in de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk. Het is een van de weinige werken die Rubens in opdracht maakte — net zoals Mickey Yang haar kunstwerk speciaal voor deze plek creëerde. MMXXV werd ontwikkeld voor de rechterbeuk van de kerk, waar twee metalen beugels en een muurschildering met vissen nog steeds getuigen van de oorspronkelijke plaatsing van Rubens’ drieluik. Voor Yang verwijzen de handen ook naar de menselijke invloed op onmenselijke voedselproductie, waar efficiëntie en winst de overhand krijgen op morele overwegingen, zoals bij de kweek van de regenboogforel.

In de moderne viskweekindustrie wordt het voortplanten van regenboogforellen genetisch en hormonaal gemanipuleerd om de productie te optimaliseren. Vrouwelijke forellen zijn namelijk gewild vanwege hun snellere groei en rustigere aard, wat zorgt voor minder commotie in de kweekbassins. Om deze efficiëntie te benutten, worden genetisch vrouwelijke forellen testosteron gevoederd zodat ze zich fysiek mannelijk gaan ontwikkelen. Deze zogenaamde ‘valse mannetjes’ behouden wel hun twee X-chromosomen (XX - ♀), in plaats van één X- en één Y-chromosoom (XY - ♂), maar produceren toch zaadcellen waaruit uitsluitend vrouwelijke nakomelingen voortkomen. Om ervoor te zorgen dat de regenboogforel zich volledig richt op groei in plaats van voortplanting, worden de bevruchte eitjes bovendien blootgesteld aan warmte of druk. De jonge, vrouwelijke forellen ontwikkelen hierdoor geen ovarium en worden dus als onvruchtbare, triploïde vissen geboren, die op deze manier sneller groeien en beter te beheren zijn in kwekerijen. Deze methode roept vragen op over de ethische en ecologische gevolgen van hormonale manipulatie in de voedselindustrie.

In de lichtbak belichten de letters van de titel afwisselend het jaartal van de creatie en de biologische geslachtsbepaling van de XX- en XY-chromosomen. De M, X en V staan ook symbool voor genderidentificatie, waarbij de X een gender-divers antwoord biedt op de binariteit van man (M) en vrouw (V). De naam van de kerk verwijst naar het vrouwelijke gender en naar de wonderbare geboorte van Jezus. ‘Onze-Lieve-Vrouw’ is een eretitel voor Maria, die volgens de vertelling als maagd het kind ter wereld bracht, net zoals de regenboogforel zonder mannelijke inmenging. De kleurrijke glas-in-loodramen van de modernist Jan Lauwers werpen een regenboog op de glinsterende forellen en de glooiende golven van deze wonderbare draaikolk, waar vraagstukken over ecologie, gender, voortplanting, voedsel en liturgie samenvloeien.

MMXXV is gecureerd door Koi Persyn en ontwikkeld in samenwerking met Gijs Leijdekkers, K&S Decor, Helix en Kris Hubbaut

Coproductie van Kunsthal Mechelen en kunstorganisatie Jester
In samenwerking met de kerkfabriek van de Lieve-Vrouweparochie en de Stichting Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen
Met de steun van Toerisme Vlaanderen, Stedelijk Museum Hof van Busleyden, het Mondriaan Fonds en Stroom Den Haag
Met dank aan Marc De Geyter, Guido Knops, Philippe Verbist, Kristof Volckaert, Tabitha von Krüger, Lianne Kamminga, Steven Op de Beeck, Yesim Bektas,  Jessica Meuleman en Karel Op 't Eynde

Foto's door Lavinia Wouters

‍